Περάστε περισσότερο χρόνο με το παιδί σας

Η αύξηση του χρόνου που περνάτε με το παιδί μπορεί από μόνη της να ενισχύσει την ομιλία, αλλά θυμηθείτε να βελτιώσετε την ποιότητα της σχέσηςˑ αυτό σημαίνει το νόημα του παιχνιδιού, το βαθμό ικανοποίησης που παρέχει η δραστηριότητα, την καταλληλότητα των λέξεων που χρησιμοποιούνται και το είδος της επιβράβευσης ή ενίσχυσης που χρησιμοποιείται, όταν το παιδί λέει ή αποπειράται να πει μια λέξη. Τα υποστηρικτικά άτομα μπορούν να αναμορφώσουν τις καταστάσεις ώστε να παρέχουν περισσότερο χρόνο στο παιδί για να  μιλάει.

  Γίνετε καλό πρότυπο.

Αυτός πρέπει να είναι ένας από τους πιο βασικούς παράγοντες στην εκμάθηση της επικοινωνίαςˑ είναι επίσης ένας παράγοντας που παραμελείται πολύ συχνά. Όλοι θα συμφωνήσουν στο ότι τα παιδιά αποτελούν πολύ καλούς μιμητέςˑ αυτή η ικανότητα μίμησης μπορεί να χρησιμοποιηθεί αποτελεσματικά στην εκμάθηση φυσιολογικών επικοινωνιακών δεξιοτήτων. Δυστυχώς, πολλοί ενήλικοι αποτελούν φτωχά πρότυπα επικοινωνίας. Μπορεί να μιλάνε πολύ γρήγορα, πολύ αργά, πολύ σιγά ή πολύ δυνατά. Μπορεί να «κόβουν» τις λέξεις, να προφέρουν συλλαβές ή λέξεις μαζί, να μιλούν μονότονα, με λάθος τονισμό, ή με ένα  τσιγάρο στο στόμα τους. Μπορεί να μιλάνε με φτωχή βλεμματική επαφή ή κοιτάζοντας στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτή του ακροατή. Ένα καλό πρότυπο, όμως καταβάλει προσπάθεια να μιλά καθαρά, χρησιμοποιώντας σωστό τονισμό και μικρές, ευκολονόητες λέξεις και προτάσεις, ενώ θυμάται ότι η καλή ομιλία περιλαμβάνει καλή ακρόαση, καλή βλεμματική επαφή και χειρονομίες και ότι η ομιλία προς ή ενώπιον του παιδιού συνεπάγεται προσοχή στον αριθμό  των λέξεων, το είδος των λέξεων και την σύνταξη των λέξεων που χρησιμοποιούνται. Ένα καλό πρότυπο γνωρίζει ότι η επικοινωνία μαθαίνεται πρωταρχικά μέσω της ακοής και ότι το παιδί λέει αυτό που έχει ακούσει είτε αυτό είναι καλή επικοινωνία, είτε είναι κακή.

Βεβαιωθείτε ότι η διαδικασία εκμάθησης της γλώσσας και του λόγου είναι διασκεδαστική.

Οι περισσότεροι μαθαίνουμε γρηγορότερα και θυμόμαστε αυτό που μάθαμε για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα όταν η διαδικασία της μάθησης είναι διασκεδαστική. Να θυμάστε ότι είναι ευκολότερο να παίζει κανείς παρά να δουλεύει με ένα παιδί. Η χρήση παιχνιδιών και άλλων διασκεδαστικών δραστηριοτήτων μπορεί να είναι ιδιαίτερα βοηθητική, ειδικά στην αρχή. Τελικά, θα μπορέσετε να χρησιμοποιήσετε άλλες, λιγότερο χρονοβόρες δραστηριότητες ή τεχνικές για να διδάξετε την καλή επικοινωνία. Αρχικά, είναι ιδιαίτερα σημαντικό να παροτρύνετε το παιδί, να κερδίσετε τη συνεργασία του, να προσφέρετε μία ενίσχυση για τη διεξαγωγή λεκτικών δραστηριοτήτωνˑ αυτό μπορεί να επιτευχθεί καλύτερα αν οι δραστηριότητες αυτές είναι ευχάριστες.

Δημιουργήστε την ανάγκη για ομιλία.

Κάποια παιδιά μπορεί να μη μιλάνε επειδή δεν έχουν την ανάγκη να μιλήσουν. Δεν γεννιούνται χωρίς την επιθυμία, μαθαίνεται μέσα από την αρνητική ενίσχυση και, σε κάποιες περιπτώσεις, μέσα από την τιμωρία. Κάποια άλλα παιδιά μπορεί να μη μιλάνε επειδή τα αδέλφια τους μιλούσαν πάντα εκ μέρους τους. Κάποια μπορεί να μη μιλάνε επειδή η ομιλία είναι δύσκολη γι΄ αυτά ή δεν είναι αρκετά ευχάριστη. Όποιος κι αν είναι ο λόγος, όλα τα παιδιά θα πρέπει να έχουν την ανάγκη να μιλήσουν. Μπορείτε να δημιουργήσετε την ανάγκη για ομιλία και κατόπιν να επιβραβεύσετε την προσπάθεια. Για παράδειγμα, μπορείτε να τοποθετήσετε ένα πιάτο με παγωτό σε ένα σημείο που το παιδί να το βλέπει αλλά να μην το φτάνει, ενώ επαναλαμβάνετε τη λέξη «φαΐ» ή «παγωτό» αρκετές φορές. Οποιαδήποτε προσπάθεια επικοινωνίας κάνει το παιδί πρέπει να ενισχύεται με το έπαθλο. Αργότερα θα μπορείτε να περιμένετε καλύτερη άρθρωση. Εκμεταλλευτείτε επίσης την ευκαιρία επαναλαμβάνοντας τη λέξη – κλειδί ενώ το παιδί τρώει. Η ομιλία πρέπει να είναι διασκεδαστική πρέπει να είναι ευχάριστη στον ακροατή πρέπει να  έχει ένα σκοπό και πρέπει να καλύπτει μια ανάγκη τη συγκεκριμένη στιγμή. Δημιουργώντας το σωστό πλαίσιο, μπορείτε να δημιουργήσετε την ανάγκη για ομιλία.

Παίξτε παιχνίδια που τονίζουν βασικές λέξεις – κλειδιά. 

Γενικά, το παιχνίδι αποτελεί κίνητρο για τα παιδιά. Το απολαμβάνουν, ειδικά όταν συμμετέχουν ενήλικες. Καμιά φορά τα παιχνίδια πρέπει να παίζονται, όχι για να βοηθηθεί η επικοινωνία του παιδιού, αλλά απλά για να επαναποκτηθεί το ενδιαφέρον του παιδιού. Κάποια παιχνίδια μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκμάθηση του βασικού λεξιλογίου. Μερικά αναφέρονται σε παραγράφους που ακολουθούν. Επινοήστε ή τροποποιήστε το  παιχνίδι έτσι ώστε το παιδί να έχει την ευκαιρία να ακούσει μια λέξη κατ΄ επανάληψη. Για παράδειγμα, χτίζοντας ένα πύργο με τουβλάκια με το παιδί, πριν τοποθετήσει ο καθένας το τουβλάκι με τη σειρά του, θα πρέπει να στριφογυρίσει μια μπάλα. Εδώ θα μπορούσατε να πείτε τη λέξη «μπάλα» ή «πάρε μπάλα» ενώ δίνετε τη μπάλα στο παιδί, ή να την κρατήσετε μέχρι το παιδί να πει «μπάλα». Με αυτόν τον τρόπο μαθαίνετε στο παιδί τη λέξη «μπάλα», ενώ παίζετε ένα παιχνίδι. Εάν μπορείτε, επιλέξτε ένα λιγότερο χρονοβόρο παιχνίδι. Για παράδειγμα, η σβούρα είναι πιο σύντομη από ένα παιχνίδι που απαιτεί συγκέντρωση.

Βεβαιωθείτε ότι η επικοινωνιακές δραστηριότητες είναι σωστές.

Έχει μεγάλη σημασία να γνωρίζει κανείς τη φυσιολογική εξέλιξη του λόγου που θα παρέχει τις κατευθύνσεις για την επιλογή σωστών ερεθισμάτων. Για παράδειγμα, δε θα μαθαίνατε τη σωστή έκφραση του /ρ/ σε ένα παιδί τριών ετών επειδή αυτό το φώνημα δεν κατακτιέται συνήθως μέχρι την ηλικία των τεσσάρων ή πέντε ετών. Δεν θα μπορούσατε επίσης να διδάξετε το /σ/ εάν το /π/ ή το /μπ/ δεν έχουν κατακτηθεί γιατί το /σ/ είναι ένας ήχος που μαθαίνετε αργότερα και είναι πιο δύσκολο να διδαχθεί. Μην επικεντρώνεστε στην άρθρωση σε ένα παιδί με περιορισμένο λόγο. Αρχικά δουλέψτε την αύξηση του λεξιλογίου. Ξεκινήστε λίγο χαμηλότερα από το επίπεδο του παιδιού. Όταν επιτευχθεί το βασικό λεξιλόγιο, ξεκινήστε να δουλεύετε την άρθρωση ακολουθώντας τη σειρά της φυσιολογικής εξέλιξης. 

Κείμενο: κ. Γιαννακόπουλο, Λογοπαιδικός από το κέντρο :

ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗ ΝΙΚΑΙΑΣ:

Σαγγαρίου, Νίκαια, Αθήνα, τηλ: 210 4900666