Πως να αναπτύξετε την παιδική ομιλία και να διευρύνετε τις αντιδράσεις του παιδιού σας.

Με τις συμβουλές του ειδικού Λογοπαιδικού, κ. Γιαννακόπουλου Δημήτρη.  

Κάποια παιδιά, όταν αρχίσουν να μιλάνε με προτάσεις, τείνουν να μιλούν ακατάπαυστα, διατηρώντας όμως τις προτάσεις τους σύντομες. Μια τεχνική για να αναπτυχθεί η συζήτηση είναι να παρέχετε στο παιδί επιπλέον ιδέες για το συγκεκριμένο θέμα συζήτησης ρωτώντας «και μετά τι έγινε;» ή ερωτήσεις «ποιος, που, γιατί, πως, πότε, τι» ώστε το παιδί να συνεχίσει να μιλάει. Μπορείτε επίσης να τροποποιείτε ή να εμπλουτίζετε τις προτάσεις του παιδιού. Αν, για παράδειγμα το παιδί πει «σκύλος γαβγίζει», μπορείτε να πείτε «ναι, ο μεγάλος σκύλος γαβγίζει δυνατά» ή να επεκτείνετε την πρόταση λέγοντας «ο μεγάλος σκύλος γαβγίζει δυνατά και τώρα τρέχει». Η μέση πρόταση ενός παιδιού πρέπει να μεγαλώνει κατά μια λέξη ανά έτος μέχρι τα πέντε. Η διεύρυνση των απαντήσεων του παιδιού είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να ακολουθήσει ένα παιδί την πορεία αυτή.

Παρέχετε ευκαιρίες στο παιδί να συναλλάσσεται με ενήλικες άντρες.

Η επαφή του παιδιού με άντρες, είτε είναι ο πατέρας ή  ο δάσκαλος ή θείος ή ο παππούς, είναι πολύ σημαντική από ψυχολογικής άποψης. Σύμφωνα με έρευνες, η δραστήρια ενασχόληση ενός άντρα με την επικοινωνία του παιδιού έχει σαν αποτέλεσμα τη αύξηση του κινήτρου συμπεριφοράς και των ενδιαφερόντων του παιδιού. Η επαφή αυτή μπορεί να γίνει με παιχνίδι, συζήτηση, ανάγνωση ιστοριών, συνεργασία σε κατασκευές ή και βόλτες με το παιδί. Είναι σημαντικό για το παιδί να έχει επαφή και με τους δυο γονείς, αλλά είναι πιο σύνηθες να περνά περισσότερο χρόνο με τη μητέρα ή κάποια άλλη γυναίκα. Το γνήσιο ενδιαφέρον και η ενεργή ανάμειξη του άντρα μπορεί να επιδράσει ιδιαίτερα θετικά στην ομαλή ανάπτυξη του παιδιού, ανεξάρτητα από το φύλο του.

Ένας άλλος και κλασικός τρόπος για να αναπτύξετε την παιδική ομιλία  είναι να ζητήστε από το παιδί να σας αφηγηθεί ιστορίες. 

Η αφήγηση μιας ιστορίας αποτελεί ιδανικό τρόπο εξάσκησης των επικοινωνιακών δεξιοτήτων και είναι συνήθως δυνατή μετά την ηλικία των τριών ετών. Οι ιστορίες αυτές μπορούν να είναι είτε φανταστικές είτε βασισμένες σε οικείες ιστορίες που  έχετε διαβάσει στο παιδί. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να είστε απαντητικός και δραστήριος ακροατής όσο ακούτε την ιστορία. Δείξτε ενθουσιασμό, περιέργεια, αγωνία, ενδιαφέρον και ευχαρίστηση και ενθαρρύνετε την αφήγηση κάνοντας ερωτήσεις. Η αφήγηση ιστοριών δίνει στο παιδί την ευκαιρία να αναπτύξει το λεξιλόγιό του, τη δομή του λόγου, την έκφραση, την τοποθέτηση γεγονότων στο χρόνο και την οργάνωση της σκέψης.

 Ακούστε το παιδί. 

 Νωρίτερα τονίσαμε πόσο σημαντικό είναι να διδάξουμε στο παιδί να ακούει, είναι όμως εξίσου σημαντικό να ακούμε και εμείς οι ενήλικοι. Όταν το παιδί μιλάει, ακούστε το! Αφήστε ότι κάνετε και δώστε του την αμέριστη προσοχή σας. Δύο λεπτά αδιάσπαστης προσοχής αξίζουν όσο δύο ώρες διακεκομμένης και παθητικής ακρόασης. Η καλή ακρόαση απαιτεί να κοιτάξετε το παιδί όταν μιλάει και να εκφράζετε το ενδιαφέρον σας με σχόλια και εκφράσεις του προσώπου. Αν δεν δίνετε όλη την προσοχή σας στο παιδί, δεν είστε καλός ακροατής και αυτό θα οδηγήσει τελικά στην ελλιπή ανάπτυξη επικοινωνιακών δεξιοτήτων του παιδιού. Εξάλλου, οι συνήθειες, είτε είναι καλές, είτε κακές, είναι μαθημένες συμπεριφοράς.

 Χρησιμοποιήστε το αντικείμενο που διδάσκετε.

 Είναι πολύ σημαντικό να επιδεικνύετε το αντικείμενο του οποίου την ονομασία διδάσκετε στο παιδί. Αν, για παράδειγμα, μαθαίνετε στο παιδί τη λέξη τηλέφωνο, είναι βασικό να του δείξετε το τηλέφωνο, να το χρησιμοποιήσετε και να μάθετε στο  παιδί να το χρησιμοποιεί. Συσχετίζοντας το αντικείμενο με τη χρήση ή τη λειτουργία του,  προσδίδεται σημασία και νόημα στο αντικείμενο, καθώς και μια ποικιλία πληροφοριών για αυτό. Όταν μιλάτε απλά για το αντικείμενο, χωρίς να το δείχνετε και να το χρησιμοποιείτε, διδάσκετε τη λέξη ανεπαρκώς

 Επιλέξτε το κατάλληλο υλικό για να είστε πιο αποτελεσματικοί. 

Το κίνητρο και το ενδιαφέρον του παιδιού μπορούν να κατακτηθούν και να διατηρηθούν με την επιλογή του κατάλληλου υλικού. Για τα παιδιά μέχρι τεσσάρων ετών, τα αντικείμενα είναι πιο αποτελεσματικά. Θα πρέπει να είναι σχετικά μεγάλα, χρωματιστά και ασφαλή. Τα μεγαλύτερα παιδιά διασκεδάζουν με εικόνες, παιχνίδια και βιβλία. Επιλέξτε το παιχνίδι ή τη δραστηριότητα ανάλογα με το ενδιαφέρον και την ωριμότητα του παιδιού. Για παράδειγμα, ένα παιδί 24 μηνών μπορεί να αναγνωρίσει ένα σκύλο, μια μπάλα, ένα κρεβάτι, ένα αυτοκίνητο, ένα ποτήρι και ένα πιρούνι. Επιλέξτε αυτά τα αντικείμενα και συμπεριλάβετέ τα στα καθημερινά μαθήματα. Χρησιμοποιώντας αυτές τις λέξεις, μπορείτε να διδάξετε επιρρήματα, όπως «βάλε τη μπάλα πάνω στο κρεβάτι», ρήματα, όπως «πέταξε τη μπάλα» ή να δημιουργήσετε μαζί με το  παιδί μικρές προτάσεις. Κάποια παιδιά ανταποκρίνονται πολύ καλά στη χρήση παιχνιδιών, ενώ άλλα προτιμούν διαφορετικά υλικά.

 Παρέχετε ένα χαλαρό πλαίσιο διδασκαλίας.

Η  αποτελεσματική διδασκαλία απαιτεί το σωστό ψυχολογικό πλαίσιο. Τα «μαθήματα», καθώς και οι άλλες δραστηριότητες με το παιδί θα πρέπει να γίνονται με τρόπο χαλαρό, χωρίς να είναι απειλητικό  ή υπερβολικά απαιτητικό για το παιδί. Θα πρέπει να αποφεύγουμε να κάνουμε το παιδί να ντρέπεται, να εκνευρίζεται και να αισθάνεται ότι αποτυγχάνει. Αντίθετα, τελειώνοντας το «μάθημα», θα πρέπει το παιδί να νιώθει ότι ήταν μια επιτυχής και διασκεδαστική εμπειρία. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί δίνοντας έμφαση στα θετικά,  προγραμματίζοντας κάθε βήμα και επιστρέφοντας σε προηγούμενα βήματα, αν δεν υπάρχει πρόοδος.

 Γιαννακόπουλος Δημήτρης- Λογοπαιδικός

Υπεύθυνος των κέντρων ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗ:

Π. Ράλλη 232, Νίκαια, Αθήνα, τηλ: 210 4900666