Τρόποι για να προλάβουμε την εφηβική κατάθλιψη.
Η εφηβεία είναι η τελευταία φάση ανάπτυξης ενός ατόμου, το μεταβατικό στάδιο από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή και χαρακτηρίζεται ως η πιο κρίσιμη περίοδος στη ζωή ενός ανθρώπου, καθώς είναι η ηλικία της αμφισβήτησης, της άρνησης, της αντίδρασης και της παρόρμησης. Το πέρασμα αυτό δεν γίνεται σε μια νύχτα αλλά σταδιακά και στο διάστημα αυτό, το παιδί μας δεν είναι πια παιδί ούτε όμως και ενήλικας. Η παρουσία μας είναι απαραίτητη. Το μεταβατικό αυτό στάδιο αποτελεί μια ξεχωριστή αναπτυξιακή περίοδος με ειδικά γνωρίσματα. Πολλές βιολογικές, ορμονικές και σωματικές αλλαγές συμβαίνουν στα χρόνια αυτά, που επηρεάζουν τη συναισθηματική κατάσταση και συμπεριφορά του παιδιού. ‘Ένα χαρακτηριστικό του εφήβου είναι τα συμπτώματα κατάθλιψης. Πως όμως μπορούμε να προλάβουμε την εφηβική κατάθλιψη;
Η επιστημονική συμβουλή μας είναι απαραίτητη γι’ αυτό και η κυρία Αλεξάνδρα Καππάτου με την ιδιότητα της, ως Ψυχολόγος και Παιδοψυχολόγος μας αναφέρει τρόπους που θα μπορούσαμε να προλάβουμε την εφηβική κατάθλιψη.
Καταρχήν πολλοί γονείς δυσκολεύονται να πιστέψουν ότι το παιδί τους μπορεί να παρουσιάζει κατάθλιψη και αφήνουν το χρόνο να περάσει.
- Ο έφηβος τη μια στιγμή νιώθει παντοδύναμος και άτρωτος και την άλλη στιγμή «πέφτει η διάθεσή του στο μηδέν».
- Μπορεί να αρχίσει λοιπόν να νιώθει «ανεπαρκής» ή κοινωνικά αδέξιος/α.
- Αφήστε το παιδί να εκφράζει το πώς νιώθει και ρωτήστε το ποια είναι η άποψη του για τον εαυτό του αλλά και για τους φίλους του.
- Εξηγήστε του ότι κανένας δεν είναι «επαρκής» σε όλους τους τομείς και ότι ειδικά στην εφηβεία όλες και όλοι είναι ανεπαρκείς σε πολλές σφαίρες δραστηριότητας. Απλώς κάποιοι έφηβοι καλύπτουν τις ατέλειές τους προβάλλοντας (π.χ. στην παρέα) τις ατέλειες των άλλων.
- Συζητείστε με το παιδί σας τις ατέλειες των άλλων παιδιών της παρέας του χωρίς να τα κατηγορείτε, αλλά επισημαίνοντας τα σημεία «ανεπάρκειας» ώστε να αντιληφθεί όχι μόνον ότι κανείς δεν είναι τέλειος αλλά και ότι ειδικά στην εφηβεία όλοι φαίνονται ανεπαρκείς σε πάρα πολλους τομείς.
- Τονίστε ότι το «ικανός» και «επαρκής» έχουν πολύ διαφορετική διαβάθμιση στην εφηβεία –δεν πρέπει να συγκρίνει τον εαυτό του με ενήλικες.
- Η δυσκολία ή η αδυναμία του εφήβου να αλλάξει αντικείμενο αγάπης δηλαδή να περάσει από τους γονείς του σε ένα κορίτσι αν είναι αγόρι και σε ένα αγόρι αν είναι κορίτσι καθώς και η μη αναγνώριση του από τους άλλους, μπορεί να αποτελέσουν στοιχεία της έναρξης της απειλής της κατάθλιψης. Εξηγήστε στο παιδί από νωρίς ότι οι ανθρώπινες σχέσεις και τα μεταβατικά στάδια στην εφηβεία είναι πιο δύσκολα από όσο για τους ενηλίκους.
- Προσανατολίστε τον έφηβό σας διακριτικά σε τομείς στους οποίους έχει καλές επιδόσεις ώστε να αυξηθεί η αυτοεκτίμησή του.
- Τα σοβαρά οικονομικά ή κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η οικογένεια και επιδρούν στο τρόπο ζωής του εφήβου σε σημαντικό βαθμό, μπορεί να τον επηρεάζουν βαθύτερα από όσο εσάς. Γι αυτό πρέπει να είστε εξαιρετικά προσεκτικοί στη διαχείρισή τους.
- Βοηθήστε τον έφηβό σας να είναι κοινωνικά αποδεκτός. Για το παιδί έχει μεγάλη σημασία να είναι αποδεκτό από τους συνομηλίκους του –στο σχολείο, στη γειτονιά ή στους αθλητικούς ομίλους, στο ωδείο και γενικά όπου συμμετέχει.
- Αν δίνετε στο παιδί την εικόνα ότι ως γονείς νιώθετε αβοήθητοι, προσπαθήστε όσο μπορείτε να ελέγξετε τη συμπεριφορά σας. Το παιδί δεν πρέπει να ζει σε ένα περιβάλλον όπου κυριαρχεί η απελπισία.
- Μάθετε το παιδί σας από μικρό να αναγνωρίζει τα συναισθήματά του αλλά και των άλλων. Έχει σημασία να ξέρει τι το εκνευρίζει και να βρίσκει τρόπους να το χειρίζεται. Ακόμα κι αν δεν μπορεί να το χειριστεί, πρέπει πάντως να το αναγνωρίζει και να προσπαθεί να το ελέγξει. Το παιδί π.χ. δεν θα παρουσιάσει κατάθλιψη από ένα κακότροπο συμμαθητή που το ενοχλεί, αλλά μπορεί να την παρουσιάσει αν συστηματικά αρνείται να εκδηλώσει το δικό του θυμό του ή να διεκδικήσει τα δικαιώματά του και να «βάλει στη θέση του» εκείνους που το προσβάλλουν.
- Συνηθίστε το παιδί από μικρό σε μια θετική ρουτίνα. Να πλένεται κάθε μέρα, να τακτοποιεί το δωμάτιό του κάθε μέρα, να αθλείται κ.λπ. Η ρουτίνα βοηθά πολύ και σε φάσεις κατάθλιψης, γιατί ο έφηβος έχει συνηθίσει σε κάποιους ρυθμούς έστω και μηχανικά και έτσι δεν εγκαταλείπει εύκολα την βασική φροντίδα του εαυτού του.
- Ενθαρρύνετε τον έφηβο να αθλείται, γιατί η άσκηση έχει πολύ θετική επίδραση στην ψυχική διάθεση.
Για περισσότερες συμβουλές για τους εφήβους μπορείτε ν’ απευθυνθείτε εδώ.
