Παίξτε διασκεδάστε με το παιδί σας….

4 παιχνίδια ανάπτυξης λόγου και ομιλίας.

1. Δώστε σημασία στον σωστό συγχρονισμό.  Κάποιες φορές οι ενήλικες χάνουν εξαιρετικές ευκαιρίες για να διδάξουν στο παιδί μια λέξη ή μια έννοια, λόγω κακού συγχρονισμού. Για παράδειγμα, η καλύτερη ευκαιρία για να μάθετε στο παιδί τη λέξη μπισκότο είναι όταν δίνετε στο παιδί ένα μπισκότο, ή ενώ το τρώει. Ομοίως, όταν το παιδί παίζει με ένα φορτηγό, διδάξτε του τη λέξη και τη λειτουργία του αντικειμένου, χωρίς να περιμένετε να έρθει η στιγμή της ημέρας που διαθέτετε εσείς το χρόνο να ασχοληθείτε συστηματικά με την εκμάθηση του λόγου. Τη στιγμή εκείνη μπορεί το παιδί να είναι απασχολημένο με κάτι άλλο και να μην ενδιαφέρεται να αλλάξει δραστηριότητα. Διδάξτε μια λέξη όταν οι περιστάσεις είναι τέτοιες που της προσδίδουν νόημα και χρησιμότητα.

2.Αναγνωρίστε αντικείμενα με τον ήχο.  Τοποθετήστε έξι με οκτώ αντικείμενα μπροστά στο παιδί και αφού τα κοιτάξει ζητήστε του να κλείσει τα μάτια ή να γυρίσει την πλάτη του σε αυτά. Μετά, κουνήστε ένα από τα αντικείμενα ώστε να παράγει θόρυβο και ζητήστε από το παιδί να αναγνωρίσει ποιο αντικείμενο ήταν. Εάν το παιδί δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί αρχικά, μειώστε τον αριθμό των αντικειμένων κα κουνήστε τα ενώ βλέπει ώστε να διευκολυνθεί η αναγνώριση. Τα αντικείμενα μπορούν να περιλαμβάνουν μουσικά όργανα, καμπάνες, αντικείμενα από το νοικοκυριό (κυρίως από τη κουζίνα), τηλέφωνο και κάποια παιχνίδια που παράγουν ήχο.  Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιείτε εικόνες και να παράγετε εσείς τους ήχους από διάφορα ζώα ή αντικείμενα που απεικονίζονται (π.χ. ήχους ζώων, κόρνα κ.λ.π.)

3.  Βρείτε εικόνες από αντικείμενα του βασικού λεξιλογίου.  Στη δραστηριότητα αυτή το παιδί μαθαίνει να συσχετίζει μια εικόνα με μια λέξη. Αφού οι πρώτες λέξεις του παιδιού είναι κυρίως αντικείμενα, θα είναι εύκολο να βρείτε τις αντίστοιχες εικόνες για τα περισσότερα από αυτά. Για τα μικρότερα παιδιά είναι αποτελεσματικότερη η χρήση αντικειμένων παρά εικόνων. Μπορούν να χρησιμοποιούνται αντικείμενα κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού και οι αντίστοιχες εικόνες να επικολλούνται σε ένα τετράδιο. Μπορείτε επίσης να ονομάζετε τις εικόνες ώστε να γίνεται ο συσχετισμός ανάμεσα στην εικόνα και τη  λέξη. Ξεκινήστε με λίγες λέξεις, έξι ή επτά. Επαναλάβετε τη λέξη αρκετές φορές και βρείτε επιπλέον εικόνες για το ίδιο αντικείμενο. Ξεκινήστε κρατώντας την φωτογραφία και επαναλαμβάνοντας την λέξη και κατόπιν ζητήστε από το παιδί να βρει την εικόνα του αντικειμένου που ονομάζετε, ανάμεσα σε διάφορες εικόνες. Οι λέξεις που θα επιλέξετε πρέπει να ανταποκρίνονται στο αναπτυξιακό στάδιο του παιδιού.

4.  Διδάξτε προτάσεις.   Αν το παιδί βρίσκεται στο σημείο εκείνο της ανάπτυξης όπου ξεκινάει να συνδυάζει λέξεις σε προτάσεις (περίπου στους 18 με 24 μήνες), τότε μπορείτε να αρχίσετε να διδάσκετε απλές προτάσεις υποκειμένου – ρήματος – αντικειμένου. Αρχικά οι προτάσεις πρέπει να αποτελούνται από δύο με τρεις λέξεις,  ακόμα κι αν είναι τηλεγραφικές, αφού στο στάδιο αυτό είναι απόλυτα θεμιτό να παραλείπονται κάποιες λέξεις, όπως τα άρθρα. Καθώς το παιδί κάνει πρόοδο στη  διαμόρφωση προτάσεων, μπορείτε σταδιακά να διδάσκετε μεγαλύτερες προτάσεις. Η σειρά των προτάσεων που θα πρέπει να διδαχθεί το παιδί ξεκινούν από απλές επεξηγηματικές προτάσεις δύο ή τριών λέξεων σε πιο μεγάλες, αντεστραμμένες (παθητικής φωνής), ερωτηματικές προτάσεις προστακτικής και τέλος επιφωνηματικές. Οι επεξηγηματικές προτάσεις δηλώνουν κάτι, όπως «η μπάλα είναι στρογγυλή». Η ερωτηματική κάνει μια ερώτηση, όπως «είναι η μπάλα στρογγυλή;». Οι προστακτικές προτάσεις διατυπώνουν μια εντολή, «πάρε την μπάλα». Οι επιφωνηματικές  εκδηλώνουν ένα αιφνίδιο ή έντονο συναίσθημα, «βοήθεια, το σπίτι πήρε φωτιά!». Οι λέξεις που απαρτίζουν την πρόταση θα πρέπει να επιλέγονται προσεκτικά.

5.  Μιλήστε πιο ζωηρά.  Υπάρχουν άνθρωποι που μιλούν με μεγάλη ζωηρότητα, αλλά οι περισσότεροι από εμάς θα μπορούσαμε να επικοινωνούμε με εντονότερο συναίσθημα. Η χρήση άφθονων χειρονομιών και η ποικιλία στην χροιά και τον τόνο της φωνής τείνουν να διατηρούν ζωντανό το ενδιαφέρον του παιδιού για μεγαλύτερο διάστημα, ενώ μαθαίνει και κάποιες επικοινωνιακές τεχνικές που θα αποδειχτούν χρήσιμες αργότερα. Θυμηθείτε ότι ο κόσμος του παιδιού είναι μια σκηνή κι εσείς ο ηθοποιός. Γίνετε πιο ζωντανός, μη φοβηθείτε να υπερβάλετε σε χειρονομίες και τονισμό όταν μιλάτε στο παιδί.

6.  Διορθώστε τα γραμματικά λάθη αναπαράγοντας την πρόταση.  Κάποιοι ενήλικοι διορθώνουν τα λάθη του παιδιού διακόπτοντας το και ζητώντας του να «το πει σωστά». Αυτή η τεχνική μπορεί να είναι επιζήμια. Η αναπαραγωγή της πρότασης είναι πιο αποτελεσματική. Όλα τα παιδιά μέχρι την ηλικία των πέντε ή έξι κάνουν γραμματικά λάθη όταν μιλούν κι αυτά στην πραγματικότητα δεν πρέπει να θεωρούνται λάθη γιατί είναι φυσιολογικά. Τα λάθη αυτά ανήκουν στα πλαίσια της φυσιολογικής ανάπτυξης του λόγου και δεν αντιπροσωπεύουν το είδος της ομιλίας που ακούγεται στο σπίτι. Κάποια παιδιά εξακολουθούν τα λάθη αυτά για μεγαλύτερο διάστημα από άλλα, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να στερηθούν τις ευκαιρίες να ακούν τη σωστή γραμματική. Αυτό μπορεί να γίνει αν αναπαράγετε σωστά την πρόταση που το παιδί είπε λάθος. Για παράδειγμα, αν πει το παιδί «αυτή το κορίτσι έτρωξε τα μπισκότα» μπορείτε να πείτε «ναι, αυτό το κορίτσι έφαγε τα μπισκότα». Κάνοντας αυτό θα δώσετε έμφαση στις λέξεις που διορθώνετε, αλλά δεν θα ζητήσετε από το παιδί να επαναλάβει τη σωστή πρόταση. Αν το παιδί την επαναλάβει από μόνο του, τόσο το καλύτερο. Ένας άλλος τρόπος για να επέμβετε στα γραμματικά λάθη είναι να απομονώνετε τα λάθη και να τα αντικαθιστάτε με τη σωστή λέξη. Ο σκοπός είναι να αντιληφθεί το παιδί τα λάθη όταν σας ακούει να τα λέτε σωστά και σταδιακά να τα αποκαταστήσει. Καμιά φορά, τα γραμματικά λάθη μπορεί να οφείλονται σε λανθασμένη χρήση της γλώσσας στο περιβάλλον του παιδιού.

Από: Γιαννακόπουλο  Δημήτρη, Λογοπεδικός.

Για περισσότερες πληροφορίες:

ΛΟΓΟΣ ΚΑΙ ΓΡΑΦΗ:

Π. Ράλλη 232, Νίκαια, Αθήνα, τηλ: 210 4900666